به نقل از «تسنیم»

در آستانه پرتاب پارس۱؛ چرا ماهواره‌های سنجشی ـ تحقیقاتی اهمیت دارند؟

تاریخ انتشار: ۹ اسفند ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۸۴۵۰۲۱

ماهواره "پارس۱"ماهواره‌ای از نوع سنجشی ـ تحقیقاتی که تزریق آن به مدار لئو می‌تواند در زمینه‌های مختلفی به کشورمان کمک کند. - اخبار ویژه نامه‌ها -

به گزارش خبرنگار فضا و نجوم خبرگزاری تسنیم، ساعتی پیش، عیسی زارع‌پور؛ وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام کرد که صبح فردا (پنج‌شنبه 10 اسفندماه) ماهواره "پارس1" به مدار لئو تزریق خواهد شد و پرتاب این ماهواره توسط یک ماهواره‌بر روسی انجام می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

"پارس1" ماهواره‌ای که ماهواره‌ای سنجشی ـ تحقیقاتی است که مراحل طراحی، ساخت، تجمیع و آزمون آن توسط متخصصین و دانشمندان جوان کشور در پژوهشگاه فضایی ایران انجام شده و قابلیت تصویربرداری از 95 درصد اراضی ایران در کمتر از 100 روز را دارد.

ماهواره "پارس1" آماده پرتاب به فضا در مدار 500 کیلومتری/ امکان تصویربرداری از تمام اراضی ایران در 100 روز! + تصاویر

به طور دقیق‌تر، تهیه نقشه با مقیاس 1.200000 در زمینه آب کره(مجموعه آب موجود در زیر، رو و فضای یک سیاره) و تهیه نقشه با مقیاس 1.100000 در زمینه‌های زیست کره(بخش یا لایه از کره زمین گفته می‌شود که در آن زندگی وجود دارد) ازجمله اهداف اولیه این ماهواره هستند.

در مراحل بعدی، برداشتن نخستین گام از مسیر راه طراحی ابرسامانه ماهواره سنجشی عملیاتی بومی، افزایش سطح فناوری ساخت سیستم‌های ماهواره‌های سنجشی در داخل کشور، توسعه استفاده از داده‌های سنجشی در بین نهادها و دستگاه‌های مختلف و توسعه بازار داده‌های سنجشی در کشور ازجمله کارکردهای پارس1 تعریف شده‌اند.

در میان کشورهایی که دارای صنعت فضایی و به طور دقیق‌تر دارای ماهواره در مدارات مختلف زمین هستند، داشتن ماهواره‌هایی از نوع سنجشی ـ تحقیقاتی که قابلیت تصویر‌برداری را داشته باشند، بسیار مهم است و بیشتر ماهواره‌هایی که اکنون در مدار لئو هستند در همین کلاس قرار می‌گیرند و در کشور ما نیز پیش‌تر ماهواره خیام با همین کاربرد به مدار لئو تزریق شده بود.

با توسعه فناوری سنجش از راه دور توسط ماهواره‌ها و افزایش تعداد ماهواره‌های سنجشی، استفاده از آنها برای پیشرفت در شناسایی تغییرات زمین و محیط آن امری ضروری شده است. با نگاهی به تاریخ می‌توان دریافت که ظهور ماهواره‌های سنجشی با اختراع دوربین عکاسی ترویج شد و نخستین تصویر ثبت شده سنجشی توسط نادار از یک بالن در سال 1858 ثبت شد.

همچنین پس از آن، پرتاب ماهواره اسپوتنیک روسی و آغاز عصر فضا در سال 1957، تصویربرداری فضایی از سطح زمین مهم‌ترین برنامه‌ای بود که توسط کشورهای پیشرو در عرصه فضا مورد توجه قرار گرفت.

ماهواره ونگارد 2 که به نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا تعلق داشت، نخستین ماهواره‌ای  بود که به طور خاص برای رصد زمین و برای اندازه‌گیری توزیع پوشش ابر طراحی شده بود. پس از پرتاب این ماهواره و با گذشت بیش از 60 سال از توسعه ماهواره‌های سنجشی، پیشرفت‌های قابل توجهی در تفکیک مکانی، طیفی و زمانی داده‌های سنجش از دور که با پیشرفت در فناوری سنجش از دور به وجود آمده که نحوه رصد زمین را به طرز چشمگیری تغییر داده است.

اما سوال اینجاست که چرا این کلاس از ماهواره‌ها تا این اندازه اهمیت دارند؟

1. کوتاه بودن زمان جمع‌آوری داده

یکی از مهم‌ترین دلایل اهمیت این ماهواره‌ها، کوتاه بودن زمان جمع‌آوری داده‌های بیشتر نسبت به سایر روش‌هاست؛ با توجه به  ارتفاع کم ماهواره‌های سنجش از دور، مدت زمانی که سامانه فضایی در هر گردش با ایستگاه زمینی می‌تواند در ارتباط باشد بسیار کوتاه است که در این زمان کوتاه می‌تواند حجم بسیار زیادی از اطلاعات را به ایستگاه زمینی مخابره کند.

2. تولید حجم بالایی از اطلاعات

ماهواره‌های سنجش از دور در ارتفاع پایین به دور زمین در حرکت هستند و تغییرات زمین، اقیانوس، جو، کرایوسفر و چرخه کربن را از فضا رصد می‌کنند و به صورت دائمی تصاویر نوری یا مایکروویو از زمین تهیه کرده و آن را برای ایستگاه زمینی ارسال می‌کنند و حجم اطلاعات تولیدشده اغلب بسیار بالا است. برای مثال یک ماهواره تصویربرداری چند طیفی، می‌تواند تصاویری با ابعاد 25 کیلومترمربع در 25 کیلومترمربع با رزولوشن 5.1 مترمربع تولید کند. چنین تصویری شامل 280 میلیون پیکسل است و اگر در هر پیکسل 5 مؤلفه طیفی وجود داشته باشد و هر مؤلفه هم با 12 بایت نمونه‌برداری شود، فقط همین عکس حاوی 15 گیگابایت اطلاعات است که حتی پس از فشرده‌سازی هم حجم اطلاعات چندین گیگابیت است.

3. پایش محیط زیست

اطلاعات به‌دست‌آمده توسط ماهواره‌های سنجش از دور به‌طور گسترده در زمینه‌های تحقیقاتی مختلف، بویژه در رابطه با محیط زیست که در آن اندازه‌گیری‌های انجام‌شده توسط ماهواره‌های سنجشی ضروری هستند، استفاده می‌شود. این ماهواره‌ها در حال حاضر نقش مهمی در زمینه‌های آموزش، جنگلداری، خدمات اکوسیستم، کشاورزی، زمین شناسی و بیماری‌ها و بهداشت عمومی و همچنین در نظارت بر تخریب زمین، اقیانوس‌ها، زیست توده و کربن، مناطق ساحلی، مناطق شهری، بلایای طبیعی، کاربری و پوشش زمین، مناطق سردسیر، جو، تنوع زیستی و منابع آب ایفا می‌کنند.

یکی از نقاط مثبت سنجش از دور ماهواره‌ای، امکان جمع‌آوری داده‌های مناطق خطرناک یا غیرقابل دسترس است که به وسیله آن می‌توان نظارت بر جنگل‌زدایی در مناطقی مانند آمازون، ویژگی‌های یخبندان در مناطق قطب شمال و قطب جنوب و غیره را داشت. کشور ایران به دلیل وسعت زیاد و همچنین ویژگی‌های جغرافیایی و عوارض زمینی متعدد، دارای مناطق بدون دسترسی زمینی و یا بسیار صعب‌العبور است که با استفاده از فناوری سنجش از دور به‌راحتی می‌توان در شرایط خاص و مواقع بحران دسترسی به آنها داشت و یا در شرایط عادی نیز بدون صرف هزینه‌های گزاف و تنها با اتکا به تصاویر ماهواره‌ای تغییرات این مناطق را مورد سنجش قرار داد.

سنجش از دور در جامعه اطلاعاتی مدرن،  اهمیت فزاینده‌ای دارد. همچنین با استفاده از آن می‌توان توپوگرافی ناهموار کف اقیانوس (به عنوان مثال، رشته کوه‌های عظیم، دره‌های عمیق و نوار مغناطیسی در کف اقیانوس) را کشف و نقشه‌برداری کرد.

4. جلوگیری از زمین‌خواری و نابودی منابع طبیعی

بررسی نحوه رشد یک شهر و تغییرات در زمین‌های کشاورزی یا جنگل‌ها در طی چندین سال یا چند دهه نیز از دیگر کاربرد‌های این فناوری در جوامع مدرن است که از این حیث نیز فناوری سنجش از دور می‌تواند کاربرد بسیار زیادی در کشورمان داشته باشد.

طی سال‌های گذشته موارد و مصادیق متعدد از زمین‌خواری، کوه‌خواری، جنگل‌خواری و... در کشورمان وجود داشته که بعضاً به دلیل آنکه در معرض دید چندانی قرار نداشته، نسبت به آن بی‌توجهی شده است. با این‌حال با استفاده از فناوری سنجش از دور به‌راحتی می‌توان تغییرات مناطق مختلف را از فضا تحت رصد داشت تا با کوچک‌ترین تغییری نسبت به جلوگیری از تخریب منابع محیط‌ زیستی اقدام کرد.

5. کشاورزی

کشاورزی و تعیین سطح زیرکشت یک حوزه دیگر استفاده از ماهواره‌های سنجشی است که در آن با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای می‌توان در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت سطح زیرکشت یک منطقه را برای برآوردهای دقیق مورد پایش و رصد قرار داد.

6. کاهش خسارت وقایع طبیعی

در حوادث طبیعی نظیر سیل، زلزله، رانش زمین و... هم امروزه یکی از ابزارهای مهم هشدار و همچنین مدل‌سازی برای تدقیق امدادرسانی و همچنین تخلیه مناطق پرخطر و اعلام هشدار جهت آمادگی، فناوری سنجش از دور است که طی سال‌های گذشته و در جریان برخی بلایای طبیعی رخ داده در کشورمان، کاربردی بودن آن به اثبات رسیده است.

انتهای پیام/

منبع: تسنیم

کلیدواژه: پژوهشگاه فضایی ایران پرتاب ماهواره ماهواره پژوهشگاه فضایی ایران فناوری سنجش از دور ماهواره های سنجشی سنجشی ـ تحقیقاتی ماهواره های سنجش سنجش از دور سنجش از دور ماهواره ای ماهواره ها مدار لئو

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۸۴۵۰۲۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نظم جهانی در آستانه فروپاشی است

به گزارش جماران به نقل از یورونیوز، عفو بین‌الملل روز چهارشنبه طی گزارشی اعلام کرد که «نظم جهانی پسا جنگ جهانی دوم در آستانه فروپاشی است» و درگیری‌های تلخ در جبهه‌های چندگانه و همچنین رشد لجام گسیخته هوش مصنوعی این نظم جهانی را تهدید می‌کنند.

انیِس کالامار، دبیر کل عفو بین‌الملل در گفتگو با خبرگزاری فرانسه در مورد گزارش سالانه این نهاد که با عنوان «وضعیت حقوق بشر جهان» منتشر شده است، گفت: «تمامی شواهد و قرائن ۱۲ ماه گذشته حاکی از آن است که نظم جهانی بین‌المللی در آستانه فروپاشی است. به ویژه که در شش ماه گذشته آمریکا از مقامات اسرائیلی در برابر تعرض‌های متعددی که در غزه زیر نظر آن‌ها اتفاق می‌افتد، محافظت کرده و بر آن‌ها سرپوش گذاشته است. ایالات متحده با استفاده از حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد آتش‌بس در غزه، این شورا را از معنای وجودی و وظیفه اصلی اش تهی ساخته است.»

بنابر آمار رسمی اسرائیل حملات هفتم اکتبر حماس به سرزمین های اشغالی هزار و ۱۷۰ کشته، اکثرا از میان غیر نظامیان برجای گذاشت. بنابر اعلام وزارت بهداشت حماس در نوار غزه، حملات انتقام جویانه اسرائیل به این منطقه تاکنون 34 هزار و 262 کشته برجای گذاشته است.

خانم کالامار در دیباچه این گزارش نوشت: «این کارزار شامل بمباران عمدی و بی‌رویه غیرنظامیان و تاسیسات غیرنظامی و همچنین محرومیت آن‌ها از کمک‌های بشردوستانه و ایجاد قحطی مهندسی شده است.»

او گفت: «برای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان، غزه اکنون به نماد شکست مطلق اخلاقیات از سوی بسیاری از معماران نظم جهانی پسا جنگ جهانی دوم تبدیل شده است.»

دبیر کل عفو بین‌الملل افزود که متحدان اسرائیل از جمله آن‌هایی که این رژیم را تسلیح می‌کنند، شریک جرم هستند.

او همچنین ضمن انتقاد انفعال نهاد‌های بین‌المللی در قبال مساله غزه، این سوال را مطرح کرد که آیا آرمان‌های «دوباره هرگز» پسا جنگ اکنون نابود شده‌اند یا خیر؟

تهدید چین و روسیه و نیاز به تجدید ساختار شورای امنیت

انیس کالامار هشدار داد که دیگر «بازیگران قدرتمند» از جمله روسیه و چین هم «تمایل خود را در به خطر‌ انداختن کلیت نظام مبتنی بر قوانین ۱۹۴۸ نشان داده‌اند.»

این گزارش «قانون شکنی آشکار نیروهای روس طی تهاجم نظامی همه‌جانبه طولانی‌مدت آن‌ها به اوکراین و به‌کارگیری شکنجه و سوء رفتار علیه زندانیان جنگ» را مستند کرده است.

بنابر این گزارش چین نیز «با حمایت از ارتش میانمار» به رغم حمله این ارتش به غیرنظامیان این کشور، برخلاف حقوق بین‌الملل عمل کرده است.

به گفته خانم کالامار، «برای احیا و تجدید نهاد‌های بین‌المللی که وظیفه حفاظت از بشریت را برعهده دارند» به «اقدامات فوری» نیاز است.

او گفت: «ما خواهان بازسازی عاجل شورای امنیت سازمان ملل متحد و به ویژه اصلاح حق وتو هستیم به گونه‌ای که نتوان آن را در موقعیت‌های نقض شدید حقوق بشر به کار برد.»

هوش مصنوعی به مثابه تهدید بشریت

بنابر این گزارش ظهور و رشد هوش مصنوعی بر نگرانی‌هایی چون «امکان فرسایش فراگیر حقوق و به تبع آن تداوم سیاست‌های نژادپرستانه» و «امکان انتشار اطلاعات نادرست و ضد اطلاعات» دامن می‌زند.

عفو بین‌الملل شرکت‌های بزرگ فناوری را به نادیده گرفتن این تهدید‌ها حتی در «درگیری‌های مسلحانه» متهم می‌کند.

در این گزارش آمده است که «شرکت‌های یاغی فناوری و فناوری‌های سرکش آن‌ها» به حال خود رها شده‌اند و در «غرب وحشی دیجیتال آزادانه پرسه می‌زنند.» بنابر این گزارش این امر احتمالا به تسریع نقض حقوق بشر در سال ۲۰۲۴ خواهد انجامید، سالی که مملو از انتخابات کلیدی از جمله انتخابات ریاست‌ جمهوری آمریکا است.

کالامار گفت: «در دنیایی که درگیر بی‌ثباتی فزاینده است، گسترش و به‌کارگیری بی‌قاعده از فناوری‌هایی چون هوش‌ مصنوعی مولد، تشخیص چهره و بدافزارهای جاسوسی از طریق تعمیم و گسترش نقض حقوق بین‌الملل و حقوق بشر به سطحی خاق‌العاده، به دشمنی خطرناک تبدیل می‌شوند.»

او افزود: «در این سال به خصوص انتخابات و در سایه لابی‌های قدرتمند مخالف با مقیدسازی که توسط غول‌های فناوری تامین مالی می‌شوند، این پیشرفت سرکش و بی‌قاعده فناوری برای همه ما تهدیدی عظیم به شمار می‌رود.»

خانم کالامار از دولت‌ها خواسته است تا «اقدامات قانون و نظارتی خود را برای مقابله با خطرات و آسیب‌های ناشی از هوش مصنوعی قوت بخشند.»